Kutadgu Bilig’de Odgurmış’a Söylenen Ağıt

Toplumsal, kültürel ve tarihsel bir olgu olarak ölüm insan yaşamında merkezi rol oynar. Farklı din, inanç dönemlere göre değişiklik gösteren sonrası uygulamalar çeşitli edebî türlerin ortaya çıkmasına kaynaklık etmiştir. Ölümün Kutadgu Bilig’in kurgusal iki ana kahramandan Aytoldı Odgurmış’ın ölümüyle olay akışında yer alması eserde temasının işlendiği türün olup olmadığının araştırılmasına yol açmıştır. Buna bağlı bu incelemenin amacı konusunun sagu, ağıt, mersiye gibi Bilig’de bulunup bulunmadığını, varsa biçim içerik özelliklerinin bakımdan değerinin, işlevinin ne olduğunu; diğer yandan var olan ölüme örneğini tarihi temellerini belirleyip dünle bugün arasında köprü kurarak alana katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda incelemede karşılaştırmalı eş zamanlı, gerekli görüldüğü durumlarda art zamanlı yöntem izlenerek Türk halk edebiyatında saguları, ağıtları ele alan incelemeler klasik mersiyeler ile ilgili çalışmalar etrafında Bilig’deki beyitlerin söz konusu türler benzerlikleri farklılıkları değerlendirilmeye çalışılmıştır. doğrultuda ilk en eski tür olduğu düşünülen pek çok araştırmanın olmuş, süreç içinde değişen yapısına rağmen geleneğin devamını sağlayan ürün varlığını sürdüren ağıt geleneği beyitler değerlendirilerek yayımlarla karşılaştırılmıştır. vezni beyit sayısı üzerine görüşler alınmış; eserin edebiyatı nazım biçimiyle vezniyle yazılmış olmasına karşın farklı türleri barındıran değinilerek içerisinde ağıtın dil, üslup yapısal özellikleri belirlenmeye Böylece hangi ortamda, sebeple, şekilde zaman, nasıl söylendiği; kim için tarafından yakıldığı, yapısı, aktarımında toplumsal belleğin taşıyıcısı yazılı kültürdeki sözlü kültür ögelerinden biri rolü